Την Τρίτη 4 Οκτωβρίου οι τάξεις ΣΤ1 και ΣΤ2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Νάουσας, επισκεφτήκαμε ένα παλιό αρχοντικό που βρίσκεται στην περιοχή «Μπατάνια», δίπλα στο ποτάμι, όπου στεγάζεται ο όμιλος «Γενίτσαροι και Μπούλες».
Χτίστηκε γύρω στο 1900. Ανήκε στην οικογένεια Μάκη. Το 1970 η οικογένεια το εγκαταλείπει. Το κτίριο σιγά σιγά αρχίζει να φθείρεται και να αποκτά προβλήματα. Το 1999 χαρακτηρίζεται διατηρητέο, δηλαδή κανένας δε μπορεί να το γκρεμίσει. Αργότερα, το 2000, ο όμιλος «Γενίτσαροι και Μπούλες» το αγοράζει. Αρχίζουν οι εργασίες αναπαλαίωσης μέσα και έξω. Όταν τελειώνουν, το κτίριο αρχίζει να λειτουργεί με πολλές χρήσεις. Σήμερα, όταν το αντικρίζεις νιώθεις μεγάλο θαυμασμό και θέλεις να μπεις μέσα.
Αποτελείται από δύο κτίσματα, ένα χαμηλό και ένα διώροφο. Το χαμηλό κτίσμα είναι χτισμένο από πορόλιθο. Το διώροφο έχει πορόλιθο στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο, για να συγκρατεί το δεύτερο που είναι χτισμένος από ξύλο, άχυρο, λάσπη και μικρές πέτρες (αυτό το μίγμα ονομάζεται μπουλμές) καλυμμένος με σοβά. Υπάρχουν καγκελόφραχτα παράθυρα γύρω γύρω από το κτίριο. Στην πρόσοψη του κτιρίου, στο δεύτερο όροφο, υπάρχει ένα μπαλκόνι και άλλα στις υπόλοιπες πλευρές του. Υπάρχουν μερικά σημεία του δευτέρου ορόφου που προεξέχουν. Αυτό ονομάζεται «σαχνισί» και είναι χαρακτηριστικό της μακεδονικής αρχιτεκτονικής. Η είσοδος είναι επιβλητική, ξύλινη, βαμμένη με καφέ χρώμα.
Η ξενάγησή μας ξεκίνησε από το ισόγειο του κτιρίου, το οποίο είναι χτισμένο από ξύλο και πουρόπετρα και μυρίζει μούχλα επειδή έχει υγρασία! Ο χώρος είναι μεγάλος και πάνω στους τοίχους υπάρχουν πολλές φωτογραφίες που δείχνουν πώς ήταν παλιά το εργαστήριο αλλά και η Νάουσα. Εδώ βρίσκεται ο μύλος που κατά ενενήντα τοις εκατό άλεθε σουσάμι και το υπόλοιπο καλαμπόκι και σιτάρι. Στο χαμηλό κτίριο που βρίσκεται ο μύλος υπάρχουν δύο μεγάλοι σωλήνες που μετέφεραν το νερό με πίεση. Κάτω από τους σωλήνες υπάρχουν δύο φτερωτές οι οποίες όταν έρχεται το νερό αρχίζουν να γυρίζουν και μεταδίδουν την κίνηση στις μυλόπετρες. Ο δεξιός μύλος άλεθε το καλαμπόκι και το σιτάρι και ο αριστερός μύλος το σουσάμι. Οι μυλόπετρες ζυγίζουν εκατό-εκατόν πενήντα κιλά η μία! Για να περάσουμε στο διπλανό χώρο, περνάμε μια μικρή πόρτα. Είναι τόσο μικρή για να μην περνάει η υγρασία στο κυρίως σπίτι. Εκεί υπάρχει ένας φούρνος για το καβούρντισμα του σουσαμιού. Ακόμα, υπάρχουν οι ιμάντες που μεταφέρουν την κίνηση από το νερό στις άλλες μηχανές. Σ? αυτούς τους δύο υπέροχους χώρους όλα τα αντικείμενα είναι τακτοποιημένα και πολύ προσεγμένα, έτσι που ο επισκέπτης να αντιλαμβάνεται τη χρήση τους.
Στη συνέχεια ανεβήκαμε από τη μεγάλη ξύλινη σκάλα στον πρώτο όροφο του κτιρίου. Εκεί παλιά ήταν αποθήκη, ενώ σήμερα χρησιμοποιείται ως αίθουσα χορού από τον όμιλο.
Μόλις ανεβαίνεις στο δεύτερο όροφο, αντικρίζεις το ανώγι. Παλιά το χρησιμοποιούσαν σαν το σημερινό σαλόνι του σπιτιού, μα και σήμερα παρέχει την ίδια λειτουργία. Είναι διακοσμημένο με υφαντά ζιλιά, με τσιγκελάκια και κόχες-μαξιλάρια. Σε δύο γωνίες καμαρώνουν δύο μεγάλες κούκλες που παριστάνουν το γενίτσαρο και τη μπούλα, με τις εντυπωσιακές στολές τους. Κατόπιν ξεναγηθήκαμε στον οντά, ένα δωμάτιο με τζάκι για να ζεσταίνονται το χειμώνα κι ένα μαγκάλι .Στο κέντρο του τζακιού είναι τοποθετημένη η πυροστιά. Γύρω γύρω υπάρχουν στρώματα και κόχες, για να ξεκουράζεται και να κοιμάται η οικογένεια. Σε ένα ντουλάπι στον τοίχο αποθήκευαν χρυσαφικά ή όπλα. Στο κέντρο του δωματίου είναι τοποθετημένος ο σοφράς, ένα χαμηλό, στρόγγυλο τραπέζι για να τρώει η οικογένεια καθισμένη στο πάτωμα! Στον ίδιο όροφο υπάρχουν κι άλλα δωμάτια. Παλιά, σε κάθε ένα ζούσε από μία οικογένεια! Σήμερα χρησιμοποιούνται ως γραφεία. Στις σκάλες είδαμε διάφορες φωτογραφίες με γενίτσαρους και μπούλες.
Στο τέλος της ξενάγησής μας ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Τόσιος μας μίλησε για το έθιμο της πόλης μας «Γενίτσαροι και Μπούλες». Το έθιμο ξεκίνησε στην αρχαιότητα, πέρασε από την Τουρκοκρατία και αναβιώνει τις απόκριες ως σήμερα. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι άντρες ντύνονταν Γενίτσαροι και ένας από όλους Μπούλα. Έπαιρναν την άδεια από τον Τούρκο διοικητή, λέγοντάς του ότι ήθελαν να κάνουν μια ειρηνική πράξη, ένα γάμο. Χόρευαν όλη την ημέρα, μάζευαν χρήματα ακόμα κι από τους Τούρκους και αγόραζαν όπλα.
Σήμερα το έθιμο υπακούει σε ένα αυστηρό τυπικό. Υπάρχουν ορισμένοι κανόνες, όπως η συμμετοχή μόνο ανδρών, η τελετουργική μεταμφίεση, η αυστηρή τήρηση του χορευτικού και μουσικού ρεπερτορίου και η δράση του μπουλουκιού σε συγκεκριμένο δρομολόγιο. Όσον αφορά την αμφίεση παλιά ήταν πιο δύσκολη να ραφτεί και να φορεθεί. Σήμερα είναι πιο ελαφριά και περιλαμβάνει τη φουστανέλα με τις τετρακόσιες πιέτες, όσα και τα χρόνια της σκλαβιάς, τα τσαρούχια, τις βουδέτες, το θηκάρι με την πάλα το μαντήλι,το γκιουρντάνι, το ταράμπουλο, την καρφίτσα, τον πρόσωπο. Με το κόκκινο σε ορισμένα σημεία χρώμα του συμβολίζει τη ζωή και με το άσπρο το θάνατο. Το 1940 το έθιμο σταμάτησε, για να ξαναρχίσει το 1954.
Είμαστε πολύ περήφανοι που ζούμε σε μια ηρωική πόλη , τη Νάουσα, και χώροι σαν κι αυτόν που επισκεφθήκαμε μας εμπνέουν μεγάλο σεβασμό για το παρελθόν μας.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες
της ΣΤ1 :
Θωμάς Αγαΐτσης, Ιωάννης Δαλαμάρας, Ορέστης Καρανάτσιος, Ιωάννης Μαλιάσας, Νικόλαος Τάσιος, Ελένη Δημητριάδου, Ελένη Διαμάντη, Μαρία-Χρυσοβαλάντου Κανελλοπούλου, Ελένη Καρατσιώλη, Τραϊανή Κουλιανίδου, Αναστασία Μήτογλου, Αναστασία Μητσιάνη, Άννα Μινασιάν, Χριστίνα Νάτσιου, Θεοφανία Παπαφιλίππου
και της ΣΤ2:
Γεώργιος-Χρήστος Ρώσιος, Αντώνης Ταρπάνης, Εμμανουήλ Ιντρίτζι, Δημήτριος Μπόσκος, Εμμανουέλ Τουσάϊ, Αναστασία Γαλάνη,Σοφία Μπέρσου, Μαρίνα Παυλίδου, Πηνελόπη Ρούσου, Ευαγγελία Σαράντη, Ελένη Άννα Ταρπάνη, Ευθαλία Τρύφων, Ευτέρπη Τσέλιου, Κων/να Τσιμάγκα, Σοφία Φειδάντση, Πασχαλία Χατζηαναστασίου
